Spis treści

Do góry

Pani Wanda ma 75 lat, od dawna leczy się na serce. Wielokrotnie z tego powodu przebywała w różnych szpitalach. W grudniu wybrała się w odwiedziny do kuzynki mieszkającej w Przemyślu. Tam źle się poczuła i z pomocą kuzynki udała się do najbliższego szpitala na izbę przyjęć. Trafiły do młodego lekarza, który nie chciał przyjąć pani Wandy twierdząc, że „nie jest z rejonu”. Na szczęście kuzynce pani Wandy udało się przekonać lekarza, aby zbadał chorą. Po badaniu okazało się, że pani Wanda musi zostać w szpitalu. Niestety w związku z brakiem miejsc, umieszczono ją na korytarzu. Kiedy lekarz przyszedł na wieczorny obchód, pani Wanda chciała się dowiedzieć, czy postawiono już diagnozę, co jej dolega i jakie są rokowania, ale lekarz nie udzielił jej żadnych informacji, a na dodatek był dla niej niemiły. To było dla pani Wandy zbyt wiele, wiedziała dobrze, że jako pacjentka ma swoje prawa i postanowiła ich dochodzić. Po wyjściu ze szpitala od razu zgłosiła się do Rzecznika Praw Pacjenta.


9.1. Prawa pacjenta

Prawo do ochrony zdrowia gwarantuje nam art. 68 Konstytucji RP nakładając na władze publiczne szczególny obowiązek zapewnienia opieki zdrowotnej m.in. osobom niepełnosprawnym i osobom w podeszłym wieku.

Konstytucja wprowadza zasadę równego dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych, niezależnie od wieku czy sytuacji materialnej.

Jednak nie oznacza to niestety, że mamy prawa do otrzymania każdego świadczenia zdrowotnego. Niektóre rodzaje terapii są bardzo kosztowne, a ich skutki nie zawsze są pozytywne. Dlatego to Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ) decyduje o zakwalifikowaniu danego pacjenta do określonego trybu leczenia lub usługi medycznej (w sytuacji, gdy Fundusz nie jest prawnie zobowiązany do ich dostarczenia). Dotyczy to jednak bardziej skomplikowanych i zaawansowanych metod leczenia oraz chorób przewlekłych.

Częściej, bo na co dzień spotykamy się ze świadczeniami podstawowej opieki zdrowotnej i dobrze, abyśmy w tym zakresie znali swoje prawa. Mamy między innymi prawo do:

świadczeń zdrowotnych odpowiadających aktualnej wiedzy medycznej, a w sytuacji ograniczonych możliwości, udzielenia odpowiednich świadczeń zdrowotnych;

do przejrzystej, obiektywnej i, opartej na kryteriach medycznych, procedury ustalającej kolejność dostępu do tych świadczeń;

natychmiastowego uzyskania świadczeń zdrowotnych ze względu na zagrożenie zdrowia i życia;

dostępu do dokumentacji medycznej dotyczącej stanu naszego zdrowia i udzielanych nam świadczeń medycznych;

żądania, aby udzielający nam świadczeń zdrowotnych lekarz zasięgnął opinii innego lekarza lub zwołał konsylium lekarskie (to samo dotyczy pielęgniarek);

udzielania nam świadczeń zdrowotnych z należytą starannością i w odpowiednich warunkach.

Na przykład:

sale chorych w szpitalu nie mogą być pomieszczeniami przechodnimi;

łóżka w salach chorych powinny być dostępne z trzech stron, w tym z dwóch dłuższych, a odstępy między łóżkami powinny umożliwiać swobodny dostęp do pacjentów;

sale chorych powinny mieć zapewniony bezpośredni dostęp do światła dziennego, a w przypadku nadmiernego naświetlenia pokoju, powinny zostać w nim zainstalowane urządzenia przeciwsłoneczne;

pokój na oddziale szpitalnym powinien być wyposażony w umywalkę z ciepłą i zimną wodą, dozownik z mydłem w płynie oraz pojemnik z ręcznikami jednorazowego użytku i pojemnik na zużyte ręczniki;

na szpitalnej izbie przyjęć powinno znajdować się co najmniej jedno pomieszczenie higieniczno-sanitarne wyposażone dodatkowo w natrysk i wózek-wannę przystosowane dla osób niepełnosprawnych, w tym poruszających się na wózkach inwalidzkich.

Jako pacjenci mamy ponadto prawo do:

uzyskania od lekarza przystępnej informacji o stanie zdrowia, diagnozie, proponowanych metodach leczenia, skutkach ich zastosowania czy zaniechania, rokowaniach (w sytuacjach wyjątkowych, gdy te rokowania są złe, lekarz może ograniczyć przedstawiane nam informacje, jeśli uzna, że tak będzie dla nas lepiej, w takich przypadkach dokładnie poinformowane zostaną upoważnione przez nas osoby);

zachowania w tajemnicy informacji o naszym stanie zdrowia, ograniczenie to nie obowiązuje tylko w wyjątkowych sytuacjach, gdy stanowiłoby to niebezpieczeństwo dla naszego życia lub zdrowia lub, gdy zachodzi potrzeba przekazania takich informacji innym członkom personelu medycznego;

wyrażania zgody na udzielanie świadczeń, w przypadku operacji i innych zabiegów niosących ze sobą podwyższone ryzyko musi to być zgoda wyrażona na piśmie; zasada ta nie obowiązuje tylko, gdy wymagamy natychmiastowej pomocy, a ze względu na wiek lub stan zdrowia, zgody takiej sami wyrazić nie możemy;

zgłoszenia sprzeciwu wobec opinii lekarskiej; sprzeciw taki wnosi się do Komisji Lekarskiej działającej przy Rzeczniku Praw Pacjenta, w terminie 30 dni od wydania opinii, sprzeciw taki wymaga uzasadnienia i wskazania przepisu prawa, który został złamany;

intymności, prywatności i poszanowania godności, w tym także prawo do umierania w spokoju; pacjenci w stanie terminalnym mają prawo do środków łagodzących ból i cierpienie; przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych może być obecna bliska nam osoba (wyjątek: możliwość wystąpienia zagrożenia epidemicznego lub ze względu na bezpieczeństwo pacjenta);

do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego; pacjent w stacjonarnym zakładzie opieki zdrowotnej ma prawo do kontaktu osobistego, telefonicznego lub korespondencyjnego z innymi osobami, ale ma także prawo odmawiać takich kontaktów;

opieki duszpasterskiej.

Gdy nasze prawa pacjenta zostaną naruszone, możemy dochodzić naprawienia szkód, rekompensaty, odszkodowania.

Przede wszystkim należy próbować załatwić sprawę na miejscu, zacząć od bezpośrednich przełożonych lub kierownictwa danej placówki medycznej.

Możemy także interweniować w wojewódzkim oddziale NFZ lub u Rzecznika Praw Pacjenta. Kolejnym krokiem może być złożenia skargi do Ministerstwa Zdrowia.

Jeśli doszło do poważnych naruszeń skutkujących rozstrojem zdrowia, do błędów lekarskich, zaniedbań, możemy wystąpić do sądu przeciwko lekarzowi czy zakładowi opieki zdrowotnej z powództwem cywilnym.

Ponadto w każdej sytuacji, gdy nie są przestrzegane nasze konstytucyjne prawa (do ochrony zdrowia, do równego traktowania) możemy się zwrócić do Rzecznika Praw Obywatelskich.


9.2. Kto ma prawo do bezpłatnej służby zdrowia?

Większość z nas podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu i dzięki temu ma prawo do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.

Prawie wszyscy należą do tego grona, są to m.in.:

pracownicy;

osoby prowadzące działalność gospodarczą;

rolnicy;

bezrobotni zarejestrowani w urzędach pracy (niepodlegający obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z innego tytułu);

renciści i emeryci, a także członkowie rodzin wszystkich wymienionych powyżej zgłoszeni przez nich do ubezpieczenia.

Osoba podlegająca obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego ma wręcz obowiązek zgłosić do ubezpieczenia zdrowotnego członków rodziny.

Wnuki mogą zostać zgłoszone tylko w przypadku, gdy żaden z rodziców nie podlega obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego!

Do korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych mają także prawo niektóre osoby niepodlegające obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu i nie zgłoszone do ubezpieczenia przez członków rodzin, są to:

osoby ubogie, spełniające kryteria do uzyskania pomocy społecznej;

dzieci i młodzież do 18 roku życia;

kobiety w ciąży, w okresie porodu i połogu;

cudzoziemcy (na podstawie przepisów o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego w UE i umów międzynarodowych).

nieubezpieczeni, nienależący do żadnej z powyższych grup mogą ubezpieczyć się dobrowolnie, ale w takim przypadku sami będą musieli opłacać za siebie składkę.

9.3. Co to jest pakiet onkologiczny?

Każdy z nas chce jak najdłużej zachować dobre zdrowie, jednak gdy przydarzy nam się choroba, musimy wiedzieć co nam przysługuje.

Od 1 stycznia 2015 r. pacjenci z podejrzeniem nowotworu są leczeni w ramach szybkiej terapii onkologicznej.

Pakiet onkologiczny to potoczne określenie aktów prawnych wprowadzających szybką terapię onkologiczną. W ramach tego pakietu powstała odrębna kategoria pacjentów oczekujących na udzielenie świadczeń opieki zdrowotnej z zakresu onkologii. Zmiany wprowadzone przez pakiet są różnie przez pacjentów oceniane. Z założenia miały one ułatwić nam życie, tzn. zapewnić pacjentom z nowotworami złośliwymi kompleksową opiekę na każdym etapie choroby, poprawić dostępność diagnostyki i leczenia nowotworów złośliwych, a także usystematyzować proces diagnostyczno-terapeutyczny. W tym celu wprowadzono karty diagnostyki i leczenia onkologicznego oraz wyznaczono maksymalne terminy na kolejne etapy leczenia.

Pierwszym krokiem jaki w ramach tego pakietu powinniśmy podjąć jest zgłoszenie się do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, który przeprowadzi z nami szczegółowy wywiad, oceni dolegliwości i w razie potrzeby zleci wykonanie dalszych badań. Jeśli na tej podstawie lekarz stwierdzi podejrzenie nowotworu złośliwego, to skieruje nas do właściwego specjalisty lub onkologa wystawiając kartę diagnostyki i leczenia onkologicznego.

Kartę może wydać także lekarz specjalista w poradni ambulatoryjnej, jeśli leczymy się u niego i zdiagnozuje u nas nowotwór złośliwy. Ponadto możemy otrzymać tę kartę także w szpitalu, jeżeli w wyniku hospitalizacji, nawet gdy nie wiąże się ona z chorobą nowotworową, zostanie u nas wykryty nowotwór złośliwy.

Gdy już jesteśmy w posiadaniu karty diagnostyki i leczenia onkologicznego, to kolejne kroki powinniśmy skierować do lekarza specjalisty. Od momentu gdy zostaniemy wpisani na listę osób oczekujących na konsultację specjalisty do postawienia diagnozy nie powinno minąć więcej niż 9 tygodni.

Dalszy plan naszego leczenia powinien zostać opracowany przez tzw. Konsylium, czyli wielodyscyplinarny zespół specjalistów. Konsylium jest niezbędne do rozpoczęcia leczenia. Zbiera się ono w ciągu dwóch tygodni od naszego zgłoszenia się do szpitala. W konsylium mogą uczestniczyć także inne osoby, między innymi: pielęgniarka, psycholog albo inny pracownik medyczny.

Po ustaleniu planu leczenia konsylium wyznacza koordynatora, który będzie nadzorował nasz dalszy proces leczenia. Koordynator ma za zadanie wspierać nas na każdym etapie leczenia - udzielać informacji i pomagać w komunikowaniu się z innymi lekarzami.

9.4. Co może lekarz pierwszego kontaktu?

Lekarz medycyny rodzinnej, czy podstawowej opieki zdrowotnej nazywany także lekarzem pierwszego kontaktu, to specjalista leczący nas z różnego rodzaju chorób ogólnoustrojowych.

Nowelizacja ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej zwiększyła rolę lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej w opiece onkologicznej. Zostali oni wyposażeni w narzędzie ułatwiające diagnostykę onkologiczną.

Nowe zadania lekarzy rodzinnych polegają przede wszystkim na tym, że mogą oni zlecać więcej badań, m.in.: hematologicznych, biochemicznych i immunochemicznych z surowicy krwi, a także badań elektrokardiograficznych, ultrasonograficznych oraz spirometrię. Taka diagnostyka pozwala im potwierdzić lub wykluczyć konieczność naszej wizyty u specjalisty oraz zwiększa szanse na szybsze wykrycie ewentualnych zmian nowotworowych.

9.5. Sanatoria

Uzdrowisko, potocznie nazywane sanatorium, na ogół dobrze nam się kojarzy, jako miejsce o szczególnych właściwościach leczniczych (klimat, naturalne złoża surowców uzdrowiskowych), w którym można podreperować zdrowie, skorzystać z pomocy lekarzy-specjalistów oraz odpocząć.

Udając się do sanatorium możemy sami pokryć jego pełny koszt albo skorzystać ze skierowania od lekarza w ramach świadczeń Narodowego Funduszu Zdrowia (jeśli spełniamy kryteria). W tym rozdziale piszemy wyłącznie o pobycie w sanatorium finansowanym ze środków NFZ.

Aby skorzystać z leczenia uzdrowiskowego musimy otrzymać skierowanie od lekarza (na podstawie zaleconych wyników badań) oraz zaświadczenie lekarskie potwierdzające brak przeciwwskazań do korzystania z określonych świadczeń (np. zabiegów fizykoterapii) w konkretnym uzdrowisku. Ostateczną decyzję w sprawie przyznania nam leczenia uzdrowiskowego wydaje wojewódzki NFZ naszego miejsca zamieszkania (lub oddział właściwy dla lekarza, który wystawił skierowanie, jeśli nie można określić miejsca pobytu osoby starającej się). Decyzję powinniśmy otrzymać na piśmie w ciągu 30 dni od wpłynięcia wniosku do oddziału. Wydanie decyzji może się przedłużyć maksymalnie o 14 dni z powodów proceduralnych, np. jeśli nie dołączyliśmy wszystkich wymaganych dokumentów. Wysyłając do nas negatywną decyzję NFZ musi podać przyczyny swojego stanowiska.

Z sanatorium możemy skorzystać nie częściej niż raz na 18 miesięcy (takie są aktualne zalecenia Ministerstwa Zdrowia). Niestety musimy liczyć się z tym, że na pobyt w uzdrowisku finansowanym z NFZ poczekamy co najmniej kilka miesięcy.

Nie mamy wpływu na wybór sanatorium. Ostateczną decyzję podejmie oddział NFZ, który może, ale nie musi, wziąć pod uwagę wskazania naszego lekarza.

W sanatorium spędzimy czas od 6 do 28 dni. Długość naszego pobytu zależy m.in. od naszego stanu zdrowia, rodzaju schorzenia oraz zalecanego leczenia (np. ambulatoryjnego, szpitalnego). Kiedy już wiemy, że jedziemy do sanatorium, warto policzyć koszty naszego pobytu. Mimo że korzystamy z pobytu w ramach NFZ, musimy za nie częściowo zapłacić. Przewidując opłaty trzeba wziąć pod uwagę przede wszystkim:

koszty przejazdu w obie strony,

częściową odpłatność za wyżywienie i zakwaterowanie,

opłatę uzdrowiskową, w wysokości nie większej niż 3,33 zł dziennie.

Wysokość opłat za pobyt w uzdrowisku zależy od sezonu (więcej zapłacimy jadąc w terminie od maja do końca września; a od października do końca kwietnia opłata jest niższa) oraz od standardu zakwaterowania (np. czy pokój jest jednoosobowy, czy wieloosobowy, z pełnym węzłem sanitarnym, czy tylko umywalką). W tabeli poniżej znajdują się obowiązujące stawki za pobyt w sanatoriach (źródło: strona Ministerstwa Zdrowia www.mz.gov.pl – stan na październik 2018 r.):

Rodzaj
zakwaterowania

I sezon
– stawka w PLN

(od 01.10 do 30.04)

II sezon –
stawka w PLN

(od 01.05 do 30.09)

pokój jednoosobowy
z pełnym węzłem
higieniczno-sanitarnym

27,50

34,50

pokój jednoosobowy w studiu

22,00

31,50

pokój jednoosobowy
bez pełnego węzła
higieniczno-sanitarnego

21,00

28,00

pokój dwuosobowy
z pełnym węzłem
higieniczno-sanitarnym

16,50

23,00

pokój dwuosobowy
w studiu

14,00

21,00

pokój dwuosobowy
bez pełnego węzła
higieniczno-sanitarnego

12,00

16,50

pokój wieloosobowy
z pełnym węzłem
higieniczno-sanitarnym

10,50

12,50

pokój wieloosobowy w studiu

10,00

11,50

pokój wieloosobowy
bez pełnego węzła
higieniczno-sanitarnego

9,00

10,00


Więcej informacji na temat sanatoriów można uzyskać na stronie Ministerstwa Zdrowia www.mz.gov.pl w zakładce „uzdrowiska”.

9.6. Turnusy rehabilitacyjne

Inną, płatną formą pomocy łączącą aktywną rehabilitację z elementami wypoczynku są bardzo popularne turnusy rehabilitacyjne. Ich oferta skierowana jest do osób niepełnosprawnych (posiadających ważne orzeczenie o stopniu niepełnosprawności bądź niezdolności do pracy), które uzyskały skierowanie od lekarza. Pobyt na turnusie wypełniony jest zajęciami, które mają poprawić naszą sprawność, pomóc w nawiązaniu i rozwijaniu nowych kontaktów oraz pogłębianiu zainteresowań.

W przypadku turnusów rehabilitacyjnych możemy sami wybrać ośrodek, do którego chcemy się udać. Placówka musi jednak specjalizować się w leczeniu schorzeń, na które cierpimy. Przy wybieraniu ośrodka
należy upewnić się, że jest on wpisany do rejestru ośrodków – spis ten jest dostępny na stronie
http://ebon.mpips.gov.pl/organizatorzy/.

Udając się na turnus, możemy sami pokryć jego pełny koszt albo skorzystać z dofinansowania ze środków Państwowego Fun-duszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON). Musimy o nie wystąpić przed turnusem.

Aby otrzymać dofinansowanie trzeba spełnić kilka warunków:

posiadać ważne orzeczenie o stopniu niepełnosprawności bądź niezdolności do pracy,

zostać skierowanym na turnus rehabilitacyjny przez lekarza,

nie możemy pełnić funkcji członka kadry na turnusie ani być opiekunem innego uczestnika turnusu rehabilitacyjnego,

posiadać odpowiedni dochód nieprzekraczający:

- 50% przeciętnego wynagrodzenia na osobę w rodzinie,

- 65% przeciętnego wynagrodzenia osoby samotnej.

Z dofinansowania z PFRON możemy skorzystać maksymalnie raz w roku na zasadach podanych poniżej:

dla osoby ze znacznym stopniem niepełnsprawności –
30% przeciętnego wynagrodzenia tj. 1356,32 zł,

dla osoby z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności – 27% przeciętnego wynagrodzenia tj. 1220,69 zł,

dla osoby z lekkim stopniem niepełnosprawności –
25% przeciętnego wynagrodzenia tj. 1130,27 zł,

dla opiekuna osoby niepełnosprawnej – 20% przeciętnego wynagrodzenia tj. 904,22 zł,

dla osoby niepełnosprawnej zatrudnionej w zakładzie pracy chronionej, niezależnie od stopnia niepełnosprawności – 20% przeciętnego wynagrodzenia tj. 904,22 zł.

Wysokość przeciętnego wynagrodzenia w II kwartale 2018 r. wynosiła 4 521,08 zł.

W przypadku, w którym nasza sytuacja życiowa jest szczególnie trudna, możemy uzyskać wyższe dofinansowanie z PFRON – maksymalnie do 40% przeciętnego wynagrodzenia (tj. do 1 808,43 zł).

Wniosek o przyznanie dofinansowania ze środków PFRON wraz z wymaganymi załącznikami składamy osobiście lub za pośrednictwem poczty do powiatowego centrum pomocy rodzinie w naszym miejscu zamieszkania, natomiast w Warszawie miejscem złożenia dokumentów jest:

Stołeczne Centrum Osób Niepełnosprawnych przy ul. Gen. Andersa 5, 00-147 Warszawa, tel. (22) 50 90 119 lub (22) 50 97 129, (22) 65 41 348.

PCPR rozpatruje wnioski w ciągu 30 dni od dnia złożenia kompletu dokumentów.

9.7. Bezpłatne leki dla seniorów 75+

W ramach rządowego programu «Leki 75+» seniorzy spełniający określone warunki mogą otrzymywać za darmo niektóre leki, które są stosowane w leczeniu chorób wieku podeszłego.

Warunki, które trzeba spełnić, aby zostać objętym programem Leki 75+ są następujące.

Pierwsze kryterium to wiek. Bezpłatne leki mogą otrzymać seniorzy w wieku 75+, od dnia ukończenia tego wieku. Weryfikacja wieku jest przeprowadzana na podstawie nr PESEL lub daty urodzenia.

Drugi warunek to umieszczony na recepcie symbol S. Symbol ten musi być wpisany w polu „kod uprawnień dodatkowych”. Uprawnienia do wypisywania recept z symbolem S mają: lekarz podstawowej opieki zdrowotnej, pielęgniarka podstawowej opieki zdrowotnej, lekarz wystawiający receptę dla siebie i dla rodziny. Jeśli lekarz specjalista stwierdzi, że można przepisać lek bezpłatny, to musi przekazać taką informację lekarzowi podstawowej opieki zdrowotnej u którego leczy się pacjent. Farmaceuci nie mogą wpisywać ani zmieniać kodu na recepcie, którą przyjmują do realizacji. Leki bezpłatne nie muszą być wypisywane na osobnej recepcie. Wszystkie leki, które lekarz zaleca pacjentowi mogą zostać zapisane na jednej recepcie, a więc leki bezpłatne, leki podlegające refundacji ogólnej, leki płatne, leki przysługujące na podstawie uprawnień dodatkowych. Wyjątek stanowią leki psychotropowe, leki zawierające środki odurzające i leki recepturowe.

Jednak nie każdy lek można otrzymać za darmo. Wykaz bezpłatnych leków, który obowiązuje od 1 września 2017 r. zawiera 1530 pozycji.

Ponadto podstawą do przyznania prawa do otrzymywania bezpłatnych leków są konkretne schorzenia, zdiagnozowane przez lekarza. Wśród tych schorzeń wskazano m.in.: chorobę Parkinsona, jaskrę, hipercholesterolemię, chorobę niedokrwienną serca i nadciśnienie tętniczym.

Zgodnie z założeniami projektu kwota środków finansowych przeznaczano na realizację projektu będzie systematycznie wzrastać.

O więcej informacji warto zapytać swojego lekarza pierwszego kontaktu.

Więcej informacji można znaleźć także tu: www.75plus.mz.gov.pl/

9.8. Bezpieczne zachowania

Bezpieczne zachowania kojarzone są z aktywnością na rzecz zdrowia, w celu utrzymania dobrej formy fizycznej i psychicznej. Należeć do nich może uprawianie sportu na świeżym powietrzu czy stosowanie odpowiedniej diety pozbawionej nadmiaru tłuszczu bądź cukrów.

Działania te mają charakter prewencyjny, zapobiegają powstawaniu wielu chorób, ale nawet przy prowadzeniu najzdrowszego stylu życia, niektórych chorób uniknąć się nie da. W sytuacji, gdy dotknie nas choroba, warto pamiętać o kilku zasadach. Jeżeli na stałe przyjmujemy leki, to musimy pamiętać jaką dawkę i o której porze dnia powinniśmy zażyć. W aptece można kupić ułatwiające nam to zadanie pudełko z podziałem na poszczególne pory dnia: „rano”, „po południu”, „wieczorem”. Po zażyciu ostatniego lekarstwa danego dnia, przygotowujemy sobie „porcje” lekarstw na następny dzień.

Warto zadbać także o to żeby oprócz domowej apteczki zaopatrzyć się w tak zwane „pudełko życia”, w którym znajdzie się wykaz leków aktualnie przez nas zażywanych, informacje na jakie schorzenia cierpimy, czy jesteśmy uczuleni, a jeśli tak na co. Podajmy również kogo z bliskich zawiadomić w razie wypadku lub choroby wraz z telefonem do tej osoby/osób. Ogólnie przyjęte jest, że pudełko z informacjami, które mają pomóc służbom medycznym, przechowujemy w lodówce, można też zapisać te dane na naklejce na lodówce. Warto też w widocznym miejscu nakleić nr telefonu alarmowego 112, pod którym można zgłaszać zagrożenie życia, zdrowia lub mienia.

Dobrze jest również wcześniej przygotować się do wizyty u lekarza, zwłaszcza, że z reguły jest ona zaplanowana z wyprzedzeniem. Aby oszczędzić sobie stresu, że „o czymś zapomnieliśmy powiedzieć” najlepiej przed spotkaniem spisać wszystkie przyjmowane leki, uwagi co do ich skuteczności a także jakie dolegliwości aktualnie nam dokuczają. Warto także zadbać o upoważnienie na piśmie dla osoby bliskiej, tak aby mogła zasięgać wszelkich informacji o naszym stanie zdrowia w przychodniach do których uczęszczamy, odbierać w naszym imieniu wyniki badań czy recepty.

Długie życie w zdrowiu, to nie tylko profilaktyczne i obowiązkowe wizyty u lekarza, ale także myślenie o własnym bezpieczeństwie przy okazji wielu drobnych, codziennych spraw. I tak np. żeby uniknąć stresu i wypadków spiesząc się na spotkanie postarajmy się wyjść z domu 15 min wcześniej niż zwykle, dzięki temu być może nie wbiegniemy na pasy na czerwonym świetle powodując zagrożenie dla siebie i innych uczestników ruchu. Jeżeli mamy trudności z poruszaniem nie wstydźmy się prosić o pomoc osobę bliską lub sąsiada. W tramwaju czy autobusie nie krępujmy się poprosić napotkaną osobę, żeby pomogła nam wysiąść. Osoba, która pomoże poczuje się dowartościowana, a my unikniemy upadku.

Ostrożność należy zachować również, a może przede wszystkim w domu (to tu statystycznie zdarza się najwięcej wypadków!). Brak maty antypoślizgowej w łazience czy pod prysznicem może skutkować poważnym wypadkiem. Czasem wystarczy mała podręczna gaśnica żeby zapobiec pożarowi. Nie zastawiajmy korytarza szafkami, które nie zmieściły się w mieszkaniu lub niesprawnymi sprzętami domowymi, z którymi trudno nam się pożegnać - w ten sposób unikniemy zablokowania drogi ewakuacyjnej. Przed wyjściem z mieszkania warto sprawdzić czy w kuchence gazowej są zakręcone wszystkie kurki. Jeżeli wyjeżdżamy na dłużej należy odłączyć wszystkie urządzenia podłączone do prądu, a o opiekę nad naszym mieszkaniem poprosić zaufanego sąsiada.

Postawy, które proponujemy i zmiana nawyków, które nie służą bezpieczeństwu pozwoli Państwu zadbać o poprawienie komfortu życia i zdrowie.

9.9. Skargi

Starość nie radość, jak mówi polskie przysłowie. Nie da się ukryć, że wraz z upływem wieku coraz częściej zaczynamy odczuwać dolegliwości zdrowotne i korzystać z opieki lekarskiej. Poziom medycyny wciąż się podwyższa. To, co pół wieku temu było ciężką chorobą, a wiek temu mogło przyczynić się do śmierci, obecnie jest szybko uleczalne. Powstają nowe leki i terapie pomagające nam powrócić do zdrowia, jednak nikt nie wynalazł jeszcze (i chyba nie wynajdzie nigdy) cudownego leku na upływ czasu. Zawód lekarza cieszy się bardzo wysokim poważaniem, jednak zdarza się, że z jakiegoś powodu nie jesteśmy usatysfakcjonowani leczeniem, na przykład nie zlecono nam jakiś, naszym zdaniem, potrzebnych badań, zbyt długo czekaliśmy na wizytę u specjalisty lub doznaliśmy w trakcie leczenia uszczerbku na zdrowiu. W niniejszym rozdziale znajdziemy szereg informacji przydatnych w „potyczkach” ze służbą zdrowia. Dowiemy się, jakie są nasze podstawowe prawa i jak ich dochodzić. Wskazane zostaną instytucje, które mogą nam pomóc w ich egzekwowaniu. Są to nie tylko ciekawe, ale i ważne zagadnienia.

Jeżeli do naruszenia praw doszło w zakładzie opieki zdrowotnej (np. przychodni) lub praktyce lekarskiej lub pielęgniarskiej, która posiada kontrakt z Narodowym Funduszem Zdrowia (NFZ), a przedmiotem naruszenia jest nieprawidłowa realizacja świadczenia (np. odmowa zlecenia pacjentowi koniecznych badań), możemy złożyć skargę w wydziale Skarg i Wniosków NFZ. W wyniku naszej skargi Fundusz może przeprowadzić kontrolę w takiej placówce, jak również wymierzyć jej karę finansową.

Jeżeli uważamy, że nasze prawa zostały naruszone przez NFZ, to warto skorzystać z pomocy Rzecznika Praw Pacjenta. Biuro Rzecznika udzieli także pomocy w działaniach przeciwko placówkom służby zdrowia (np. przychodni), w szczególności, jeżeli są to jednostki opieki psychiatrycznej. Pomocy możemy szukać pod ogólnopolską bezpłatną infolinią Rzecznika Praw Pacjenta: 800 190 590 (czynna pn. – pt. w godz. 8.00 – 20.00) oraz w Biurze Rzecznika Praw Pacjenta (ul. Młynarska 46, 01- 171 Warszawa, tel. (22) 532 82 50).

W sytuacji, w której doświadczyliśmy zaniedbań i błędów lekarskich, ponosimy skutki niestarannego i niezgodnego z etyką zawodową wykonywania przez lekarza swojego zawodu albo jesteśmy przekonani, że lekarz naruszył przepisy wykonywania zawodu, powinniśmy złożyć skargę do Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej Okręgowej Izby Lekarskiej. Skargę składamy w miejscu, w którym świadczeń udziela pozwany (adresy regionalnych izb lekarskich można znaleźć na stronie www.nil.org.pl/xml/oil).

Rzecznik wszczyna postępowanie, którego celem jest wyciągnięcie konsekwencji zawodowych wobec oskarżonego lekarza, a nie przyznanie odszkodowania
pacjentowi.

Ponadto, jeżeli w trakcie leczenia doszło do rozstroju naszego zdrowia, uszkodzenia ciała lub zakażenia, a my uważamy, że winę za to ponosi służba zdrowia, to możemy dochodzić z tego tytułu odszkodowania. W tym celu powinniśmy zwrócić się do Komisji ds. Orzekania o Zdarzeniach Medycznych, która ustali, czy mamy rację. Należy złożyć wniosek o ustalenie zdarzenia medycznego, formularz którego otrzymamy w siedzibie komisji lub pobierzemy ze strony internetowej urzędu wojewódzkiego.

Komisje funkcjonują przy urzędach wojewódzkich. Rozpoczęły swoją działalność od 1 stycznia 2012 r. i w związku z tym nie rozpatrują wniosków dotyczących wydarzeń, które miały miejsce przed tą datą.

Jeśli nasz bliski zmarł na skutek niewłaściwego – naszym zdaniem – leczenia, to również możemy dochodzić odszkodowania i zadośćuczynienia z tego tytułu. Wniosek w tej sprawie mogą złożyć tylko spadkobiercy zmarłego pacjenta. Informacje na temat dziedziczenia znajdziemy w rozdziale 1. pt. „Dziedziczenie – to warto wiedzieć”.

9.10. Ważne adresy

Rzecznik Praw Pacjenta: bezpłatna infolinia 800 190 590 (czynne pn. – pt. w godz. 8.00 – 20.00) oraz Biuro Rzecznika Praw Pacjenta: ul. Młynarska 46, 01-171 Warszawa, tel. (22) 532 82 50

Stołeczne Centrum Osób Niepełnosprawnych: ul. Gen. Andersa 5, 00-147 Warszawa tel. (22) (22) 50 90 119

Kancelaria Okręgowego Rzecznika Odpowiedzialności
Zawodowej:
02-094 Warszawa, ul. Puławska 18 (wejście od
ul. Rejtana) tel. 22 -542-83-24; e-mail: oroz@warszawa.oil.waw.org.pl

Krajowa Infolinia Podatkowa: 801 055 055 (dla telefonów stacjonarnych) lub 22 330 03 30 (dla telefonów komórkowych lub dla osób dzwoniących z zagranicy).

Podstawa prawna:

1. Ustawa z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta,
(Dz.U.2012.159 t.j. z późn. zm.);

2. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 26 czerwca 2012 r. w sprawie
szczegółowych wymagań, jakim powinny odpowiadać pomieszczenia i urządzenia
podmiotu wykonującego działalność leczniczą (Dz.U. 2012 poz. 739);

3. Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych
(Dz. U. 2012.361 j. t. ze zm. z dnia 26 lipca 1991 r);

4. Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych
(Dz.U.2015.581 t.j., z późn. zm.);

5. Ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o lecznictwie uzdrowiskowym, uzdrowiskach
i obszarach ochrony uzdrowiskowej oraz o gminach uzdrowiskowych;
(tekst jedn. Dz. U. z 2012 r., poz. 651);

6. Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 5 stycznia 2012 r. w sprawie sposobu
kierowania i kwalifikowania pacjentów do zakładów lecznictwa uzdrowiskowego
(Dz. U. 2012 r., poz. 14);

7. Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 23 lipca 2013 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu
lecznictwa uzdrowiskowego (Dz.U. 2013 poz. 931);

8. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 listopada 2007 r. w sprawie turnusów rehabilitacyjnych (Dz.U. 2007 nr 230 poz. 1694, z późn. zm.);

9. Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz
zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U.2011.127.721 t.j. z późn. zm)